Przedsiębiorca i farmaceuta
Leon Nasierowski był synem Michała Nasierowskiego oraz Ksawery Goździeckiej. Leon urodził się 8 kwietnia w roku 1883 w miejscowości Łąki, w powiecie garwolińskim na Mazowszu. Był absolwentem szkoły średniej w Pułtusku – rocznik 1901.
Doświadczenie zawodowe już od roku 1903 zdobywał w branży chemiczno-farmaceutycznej. W roku 1912 pracował w Moskwie w aptece Suradkowskiego. Studiował na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Moskiewskiego. W roku 1819 stał się prowizorem farmacji a następnie powrócił do Polski. Oficer Wojska Polskiego w stopniu podporucznika aptekarza (Wojsko Polskie 1918-1921).
Już w 1921 roku przy ul. Marszałkowskiej 21 w Warszawie otworzył przedstawicielstwo francuskich firm chemiczno-farmaceutycznych. Cztery lata później przeniósł firmę na ul. Piękną 62.
Źródło: Urzędowy Spis Lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczpospolitej Polskiej w opracowaniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Generalnej Dyrekcji Służby Zdrowia). Warszawa 1926/1927, s. 15
W wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa w roku 1934 powstała firma „Chemiczno-Farmaceutyczne Zakłady Przemysłowo-Handlowe L. Nasierowski”. Firma prężnie i dynamicznie się rozwijała. Leon Nasierowski zatrudniał przed wojną blisko 140 osób. W roku 1935 rozwinął miesięcznik „Wiedza Lekarska”.
W roku 1936 podwyższył kapitał zakładowy firmy z kwoty 50 tys. zł do poziomu 240 tys. zł. Poniżej prezentujemy wybrane reklamy publikowane na łamach tego miesięcznika, wydawanego również na ul. Kaliskiej 9:
Reklama Pneumogein
Reklama Mistol
Wyprodukowano przez Farbrykę L Nasierowskiego przy ul. Kaliskiej 9 w Warszawie
W efekcie już w 1939 roku w skali kraju fabryka Nasierowskiego zajmowała 12 miejsce, a w okolicach Henrykowa na obszarze 10 ha firma otworzyła plantację ziół leczniczych jako zaplecze do produkcji. W 1939 roku na zlecenie Ministerstwa Spraw Wojskowych >>Elen<< wytwarzał środki obrony przeciwgazowej.
[caption id="attachment_627" align="aligncenter" width="150"]
Logotyp firmy[/caption]
Kolejną siedzibą firmy była ul. Kaliskiego 9 w Warszawie. Obecnie przy wejściu widnieje wykute nazwisko „NASIEROWSKI” natomiast na budynku można wyczytać sentencję autorstwa Seneki:
GENEROS ANIMOS LABOR NUTRIT czyli „Dla dusz szlachetnych trud jest pokrzepieniem.”
II wojna światowa stanęła na przeszkodzie dynamicznemu rozwojowi przedsiębiorstwa. Fabryka Nasierowskiego była głównym punktem oporu podczas Powstania Warszawskiego 1944 roku.
Na terenie Reduty Kaliskiej działał duży punkt sanitarny na terenie Wytwórni Farmaceutyków Nasierowskiego, przy ul. Kaliskiej 9 wraz z miejscami dla rannych przy ul. Barskiej 5, Grójeckiej 45 i ul. Spiskiej. Wyposażony był w kilka łóżek, ze stałą obsługą pielęgniarską. 2 sierpnia po zajęciu Monopolu Tytoniowego przy Kaliskiej 1 uruchomiono tam szpital polowy. Szpital w Monopolu znalazł się w centrum walki, nękany częstymi bombardowaniami. W nocy z 7 na 8 sierpnia został przeniesiony on do prywatnych mieszkań przy ul. Joteyki 6 i 8. Łącznie ulokowano tam ok. 50 rannych. 8 sierpnia podczas ostrzału pozycji reduty jeden z pocisków rozerwał się pod budynkiem przy Kaliskiej 9. Szkody były tak duże, że wieczorem rannych przeniesiono z wytwórni Nasierowskiego do piętrowej wilii braci Sokołowskich przy ul. Joteyki 5 i do innych posesji przy tej ulicy pod numerami: 2, 4, 6, 7.
Po upadku Reduty Kaliskiej podpalili budynek przy Joteyki 5, gdzie przebywali ciężko ranni. W płomieniach zginęło kilkadziesiąt osób. Lżej ranni i sanitariuszki z Reduty Kaliskiej trafiły z ludnością cywilną do Pruszkowa.[4]
We wrześniu 1944 roku Leon Nasierowski został aresztowany i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie był więziony do roku 1945. Jego żona Janina Nasierowska została wywieziona do obozu pracy Schwarzwald.
Po zakończeniu wojny jego firma została znacjonalizowana i przejęta przez Spółdzielnię Farmaceutyczną „Jedność”, w której uzyskał zatrudnienie. L. Nasierowski 7 sierpnia 1964 roku w Warszawie odszedł w krainę wieczności.
Rodzina Nasierowskich – Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata
W trakcie II wojny światowej rodzina Leona Nasierowskiego z narażeniem życia, pomimo grożącej im kary śmierci pomagała żydowskiej rodzinie. W 1941 roku Samuelowi i Malcie Drążkom urodziła się córeczka Shulamit. Rodzina Nasierowskich pomogła rodzinie Drążków uzyskać fałszywe dokumenty. Następnie umożliwiła ucieczkę z getta ich córce Shulamit oraz ukrywała ją pod fałszywym nazwiskiem jako nieślubną córkę Zdzisława (syna Leona i Janiny z d. Mikoszewska). Dla Samuela i Malty zorganizowali kryjówkę w Józefowie i pomogli im się wydostać z getta. Rodzina Drążków przeżyła wojnę i wyemigrowała na Zachód.
22 Sierpnia 1993 Rodzinie Nasierowskich nadano honorowy tytuł Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata (Righteous Among the Nations)
1. Leon Nasierowski
2. Janina Nasierowska
3. Zdzisław Jan Nasierowski[3]
Źródła:
[1] Biogram Leon Nasierowski – Kazimierz Sarnecki w: Polski słownik biograficzny T. 22 (1977), pod red. E. Rostworowski, s. 584-585
[2] Wspomnienia Tadeusz Kaszur „Maciek”, Szare Szeregi, Archiwum Historii Mówionej, Muzeum Powstania Warszawskiego
[3] The Nasierowski Family “Righteous Among the Nations”.
[4] Służba sanitarna w Powstaniu Warszawskim, Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944
[5] Oficerowie Wojska Polskiego 1918-1920
[6] L. Lazare, I. Gutman, D. Mikhman, S. Bender; The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations: Poland, Volume 3, Part 2 of The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations: Rescuers of Jews During the Holocaust, The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations: Rescuers of Jews During the Holocaust, Yad Vashem, 2004, s. 541
